Interview Paul Valentijn (manager Business Unit Schuldenketen) en Manita Maliepaard (manager Business Unit Deurwaarders)
25 oktober 2022
In dit interview vertellen Paul Valentijn en Manita Maliepaard over samenwerking en ontwikkelingen.
Wie ben je en wat doe je?
Paul: Paul Valentijn, manager van de Business Unit Schuldenketen. Ik ben als leidinggevende zowel sturend als meewerkend. In het team werken we samen om de doelstellingen te bereiken. Ik ben sinds 2006 betrokken bij SNG in verschillende rollen. Naast leidinggeven is mijn specialisme informatiebeveiliging wat ik ook erg leuk vind om te doen. Informatiebeveiliging ziet op alles binnen de organisatie, zowel technisch als op processen. Ik heb ruim 25 jaar ervaring met het faciliteren van informatie-uitwisseling op het gebied van invordering.
Manita: Manita Maliepaard, sinds april van 2022 manager van de Business Unit Deurwaarders. Net als Paul ben ik eindverantwoordelijk voor een team, waarbij ik me vooral richt op het realiseren van de doelstellingen voor de sector deurwaarders. Dat doen we uiteraard samen en we werken vanuit de inhoud aan resultaat. Ik heb ervaring in de IT met oplossingen gericht op invordering van lokale belastingen en ik ben werkzaam geweest bij lokale overheden, ook op het invorderingsdomein. Ik heb ruim 15 jaar ervaring op het gebied van invordering. Het is prettig dat we onze ervaring kunnen inzetten voor innovatie en nieuwe oplossingen.
Welke ontwikkelingen zien jullie voor gerechtsdeurwaarders?
Manita: Gerechtsdeurwaarders bevinden zich in een dynamische omgeving. Er is veel maatschappelijke en politieke aandacht voor schulden, onder meer door de naweeën van Covid en de effecten van de oorlog in Oekraïne.
Paul Valentijn, manager Business Unit Schuldenketen
“We zien de Schuldenketen en keten voor derdenbeslag naar elkaar toe groeien. Door in te zetten op vroegsignalering en verantwoord incasseren kun je problematische schulden voorkomen, denk bijvoorbeeld aan het integreren van VISH.”
Schuldenproblematiek is een complex vraagstuk. We zien dat de groep burgers met schulden zeer divers is. Er zijn mensen met schulden die het zelf kunnen oplossen, die geholpen moeten worden of die zo kwetsbaar zijn dat ze naast geholpen ook beschermd moeten worden. Er is geen sprake van een homogene groep met eenzelfde problematiek. Dat weten de gerechtsdeurwaarders uit de praktijk.
De rechtsorde is een vitale rol in onze maatschappij en creëert orde. De balans tussen enerzijds de rechtsorde en anderzijds het voorkomen van de schuldenproblematiek is momenteel een uitdaging, zeker nu de rechtsorde steeds meer onder druk komt te staan. In die beweging zoeken gerechtsdeurwaarders naar hun rol.
Deurwaarders hebben een belangrijke rol in de rechtsorde en zijn nu juist een verbindende factor in de schuldenketen tussen bijvoorbeeld mensen die niet kunnen betalen en doorverwezen kunnen worden, of mensen die niet willen betalen en daarop aangesproken worden.
Welke ontwikkelingen zien we op Europees niveau?
Manita: We volgen al langere tijd de ontwikkelingen die vanuit Europa op de gerechtsdeurwaarders afkomen. De ‘e-Justice verordening’ ofwel de ‘Verordening Digitalisering van de justitiële samenwerking en de toegang tot de rechter in grensoverschrijdende burgerlijke, handels- en strafzaken’ is een Europees wetsvoorstel met als doel de rechtsstelsels van de Europese Unie te digitaliseren en moderniseren waardoor deze toegankelijker en effectiever worden.
Een van de ontwikkelingen in het kader van E-Justice is de Betekeningsverordening, ofwel Service of Documents (SoD), waarmee stukken op een geautomatiseerde wijze over de grens betekend kunnen worden. De herschikte verordening introduceert daarbij een nieuwe taak voor de gerechtsdeurwaarder: het assisteren van lidstaten bij het lokaliseren van de geadresseerden. In 2025 zal er uitvoering gegeven moeten worden aan de bepalingen uit SoD en haar Nederlandse uitvoeringswet via een veilig en betrouwbare keten.
Paul: We zien SoD als een eerste stap binnen E-Justice. Hier ontstaat een nieuwe keten binnen Europa waar gerechtsdeurwaarders een belangrijk onderdeel van zijn. Het is een Europese digitaliseringsslag die zowel de gerechtsdeurwaarders als de rechtspraak raakt.
Ook hier speelt een doelarchitectuur waar toegewerkt wordt naar realisatie in 2025. SoD wordt gerealiseerd onder regie van het ministerie van J&V. SNG zet zich er voor in dat nieuwe ontwikkelingen, zowel in ketens in Nederland als in Europa, zoveel mogelijk aansluiten op processen van gerechtsdeurwaarders.
Een andere ontwikkeling is Taking of Evidence (ToE) en richt zich op het doen van verzoeken voor en het verkrijgen van bewijzen in andere lidstaten. Bijvoorbeeld door een getuige door een functionaris in de lidstaat te laten horen. Daarnaast is er de expliciete mogelijkheid voor horen via videoconferentie.
Manita: Samen met de KBvG en gerechtsdeurwaarders brengen we belangen en kansen in kaart, onze focus ligt daarbij op SoD en ToE. Deze inventarisatie is waardevolle input voor de te kiezen toekomstige oplossingsrichting door het ministerie van Justitie en Veiligheid. E-Justice is voor de gerechtsdeurwaarders uiteindelijk van invloed op ruim 11 bestaande verordeningen.
Welke ontwikkelingen zien we in de Schuldenketen?
Paul: Ook bij SZW zien we de ontwikkeling van een schuldenketen. De visie van het ministerie van SZW is gericht op het voorkomen van problematische schulden door een goede samenwerking tussen publieke en private partijen. Als er geïncasseerd wordt dan moet dit op een verantwoorde wijze gebeuren en mensen met problematische schulden moeten hulp en ondersteuning krijgen.
De manier waarop dat ingevuld dient te worden, is door samenwerking, gegevensuitwisseling en samenhang in informatievoorziening. Dus niet het automatiseren van een enkel onderdeel, maar een sectoroverstijgend proces automatiseren met generieke componenten en daarmee een sectoroverstijgende keten te vormen met meerdere ketenpartners, waaronder gerechtsdeurwaarders en andere beslagleggende organisaties.
Het burgerperspectief staat centraal in de keten. Burgers moeten geholpen worden door alle benodigde gegevens via één druk op de knop beschikbaar te maken. Kort gezegd: gemak en toegankelijkheid. Het doel is één loket waar de burger zichzelf kan helpen en hulp kan vragen. De visie is er, de vertaling wordt nu gemaakt naar een doelarchitectuur en de stappen om daar te komen.
Manita Maliepaard, manager Business Unit Deurwaarders
“Een goede informatiepositie voor de gerechtsdeurwaarder is essentieel om verantwoord te kunnen incasseren. Wanneer de informatie binnen de keten goed op orde is, zorgt de keten voor de bescherming van de burger.”
Hoe geeft SNG invulling aan samenwerking met stakeholders?
Paul: SNG is al meer dan 27 jaar werkzaam binnen de invorderingsketen, een domein met complexe vraagstukken. Die domeinexpertise en ervaring brengen we mee in de gebieden waar we nu werkzaam zijn. We hebben een groot palet aan services ontwikkeld, die in samenwerking tot stand zijn gekomen met stakeholders.
We zien dat ketens complexer worden wat om een verdieping vraagt van de werkwijze die SNG al van oudsher kent. Daar zijn we mee bezig en die werkwijze noemen we Legile. Hiermee zorgen we ervoor dat beleid, wetgeving en informatisering gezamenlijk stapsgewijs het beste resultaat realiseren. We werken in onze projecten met een multidisciplinair team en zorgen er samen voor dat doelstellingen behaald worden. We hebben tevens een intensieve samenwerking met eindgebruikers, opdrachtgevers, softwareleveranciers en andere stakeholders, zodat oplossingen aansluiten bij de praktijk. Dat laatste is voor ons een belangrijke drive, we willen graag iets opleveren wat zowel gebruikt wordt en gaandeweg steeds beter wordt.
Door deze samenwerking en een kritische en nieuwsgierige blik zijn onze domeinkennis en inzicht in informatiestromen continu in ontwikkeling. We monitoren en signaleren ontwikkelingen zowel op het gebied van wetgeving als bij onze opdrachtgevers en stakeholders.
We dragen zoveel mogelijk bij aan het verbeteren van de processen in het beslagproces bij de deurwaarder, zodat de deurwaarder efficiënter kan werken en zijn informatiepositie wordt versterkt. We kijken daarnaast binnen de Schuldenketen naar nieuwe mogelijkheden die een bijdrage kunnen leveren aan de schuldenproblematiek.
Zo hebben we samen met stakeholders VISH ontwikkeld waarmee een gerechtsdeurwaarder kan zien of een burger zich mogelijk al in een traject van schuldhulpverlening bevindt. We hebben samen met de KBvG, gerechtsdeurwaarders en andere stakeholders het Digitaal Beslagregister (DBR) ontwikkeld, waarin de gerechtsdeurwaarder kan zien of er meerdere beslagleggers zijnde gerechtsdeurwaarders zijn. Dit register hebben we samen ontwikkeld vanuit de behoefte aan efficiency en kostenbesparing zowel voor de gerechtsdeurwaarder als de burger.
Manita: De kwaliteit van data en samenhangende informatie is van belang om verantwoord te kunnen incasseren. VISH en DBR zijn oplossingen die bijdragen aan verantwoorde incassering en voorzien gerechtsdeurwaarders van informatie die zij nodig hebben in hun dossier om de juiste afweging te kunnen maken voor (vervolg)acties.
We zagen met het DBR ook een mogelijkheid de informatiepositie voor burgers te verbeteren en hebben Schuldenwijzer ontwikkeld, een online platform voor burgers waar het DBR de bron voor is.
Op Schuldenwijzer komen twee werelden bij elkaar. De burger krijgt overzicht en kan hiermee zelf aan de slag en/of het overzicht delen met een schuldhulpverlener. De gerechtsdeurwaarder hoeft de burger niet meer handmatig te informeren.
Paul: Schuldenwijzer helpt ook mee met de afwikkeling van private schulden voor Toeslagen Herstel.
Samen met de KBvG, gerechtsdeurwaarders en de Belastingdienst hebben we gezocht naar een mogelijkheid gedupeerden door de problemen met de kinderopvangtoeslag te helpen. In een korte tijd zijn we er samen in geslaagd om via Schuldenwijzer informatie voor gedupeerden inzichtelijk te maken.
Sinds januari 2022 kunnen gedupeerden van de toeslagenaffaire via Schuldenwijzer Toeslagen Herstel hun private schulden, die voldoen aan het beleidsbesluit hieromtrent, opvragen en doorgeven aan de uitvoeringsorganisatie van de Belastingdienst. De gerechtsdeurwaarders hebben ervoor gezorgd dat Schuldenwijzer gevuld is met de informatie rondom de private schulden.
We zien dat er veel gebruik wordt gemaakt van deze uitbreiding in Schuldenwijzer. We zijn blij dat we vanuit SNG kunnen bijdragen aan de informatie die nodig is voor de afhandeling van private schulden voor Toeslagen Herstel.
Manita: Dit jaar hebben we bijvoorbeeld gezamenlijk ook de KBvG Gegevensverstrekking ontwikkeld waarmee we de KBvG faciliteren bij de monitoring van ontwikkelingen in de beroepsgroep en de markt.
We blijven de keten continue opzoeken voor uitbreidingen en verbeteringen. Samen met ketenpartners werken we toe naar ketenautomatisering, waarin het van belang is dat partijen de juiste dingen doen en goed kunnen doen.
Paul: De afgelopen twee jaar hebben we intensief met ketenpartners, waaronder het Programma BVV, de KBvG, lokale overheden en softwareleveranciers, samengewerkt en de SNG Rekenmodule BVV ontwikkeld. Een voorziening voor de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet die per 1 januari 2021 in werking is getreden.
Ruim 500 beslagleggers maken gebruik van de rekenmodule van SNG. Alle gerechtsdeurwaarderskantoren en 321 lokale overheden zijn direct of indirect aangesloten op de SNG Rekenmodule BVV. We zien dit als een blijk van vertrouwen, dat koesteren we en legt ook een verantwoordelijkheid bij ons om de kwaliteit en continuïteit van dienstverlening te kunnen blijven leveren.
Deze generieke voorziening kent halfjaarlijkse wijzigingen. Ook hier geldt dat we er samen met de KBvG, gerechtsdeurwaarderskantoren, het Ketenbureau en softwareleveranciers van dossierapplicaties voor zorgen dat wijzigingen tijdig doorgevoerd worden. We blijven verbeteren met als doel beslagleggers en de keten te ontzorgen waar mogelijk.
Voor de burger is het burgerportaal Uwbeslagvrijevoet ontwikkeld. Samen met het ministerie van SZW hebben we het mogelijk gemaakt dat burgers en professionals op dit burgerportaal de beslagvrije voet kunnen controleren en narekenen. Uwbeslagvrijevoet.nl maakt hiervoor gebruik van de rekenmodule van SNG. Daar zijn we best trots op.
Hoe draagt SNG bij aan oplossingen voor de schuldenproblematiek?
Manita: Wil de deurwaarder verantwoord kunnen incasseren, dan moet deze een goede informatiepositie hebben. Hij moet de vraag kunnen beantwoorden of het verantwoord is bij een burger te incasseren en inzicht hebben of er sprake is van een situatie met problematische schulden. Om deze opportuniteitstoets te kunnen doen, is een goed informatiepalet van groot belang. Wanneer informatie binnen de keten goed op orde is, zorgt de keten voor bescherming van de burger.
SNG beschikt over diverse services die de werkzaamheden in het invorderingsproces efficiënter maken en de burger helpen. En dat breiden we samen met stakeholders verder uit. Dit jaar werken we bijvoorbeeld samen met de KBvG en vier grote banken aan de ontwikkeling van e-VORI (elektronisch verzoek om rekeninginformatie). Een informatie-uitwisseling met banken waarmee beslagleggers een verzoek om rekeninginformatie kunnen doen en die bijdraagt aan een zorgvuldige afweging tot beslaglegging (opportuniteit).
Paul: Juist die informatiepositie is op elk moment van belang in het proces. Al voor de dagvaarding is het van belang om over de juiste informatie te beschikken.
Wij delen de visie van het ministerie en het beeld op de toekomst met een ketengerichte aanpak en zien in de doelarchitectuur dat het meer naar een procesautomatisering gaat.
We zien de Schuldenketen en keten voor derdenbeslag naar elkaar toe groeien, zoals bijvoorbeeld bij SKD (Programma Stroomlijning Keten voor Derdenbeslag). Daar zit een opportuniteitstoets in waardoor een beslaglegger de afweging kan maken of beslaglegging zinvol is. De toets maakt dit inzichtelijk. Eigenlijk zou je ook vroegsignalering in deze ketenautomatisering willen opnemen. Denk bijvoorbeeld aan het integreren van VISH binnen SKD.
Je zou kunnen stellen dat wanneer een keten op orde is, er idealiter geen sprake is van problematische schulden en de deurwaarder effectief kan incasseren. Door in te zetten op vroegsignalering en verantwoord incasseren kun je problematische schulden voorkomen. Vanuit SNG willen we daar onze tanden in zetten om dat mede mogelijk te maken met behulp van duurzame oplossingen.
Hoe blijft SNG voorbereid op al die grote en complexe ontwikkelingen?
Paul: We hebben bij SNG een groot palet aan services die allemaal kennisintensief zijn. We zien een toenemende diversiteit aan opdrachtgevers doordat onze omgeving stevig aan het veranderen is. Vanuit de behoefte aan focus en om de continuïteit en kwaliteit te kunnen blijven borgen voor onze stakeholders, hebben we op 1 april 2022 een organisatiewijziging doorgevoerd.
Na een grondige en organisatie brede voorbereiding, hebben we gekozen voor een structuur met business units en ondersteunende units als meest passende vorm voor SNG. We hebben de mogelijkheid gecreëerd focus aan te brengen voor de professionals binnen de business unit en bieden zo meer ruimte voor innovatie.
We hadden al gesignaleerd dat er een bepaalde specialisatie in de organisatie was ontstaan vanwege de veelheid van services binnen SNG en de toename in diversiteit opdrachtgevers. De keuze voor business units was een natuurlijk moment. Onze kracht is en blijft onze domeinexpertise en interne samenwerking waardoor we snel en goed werk leveren.
We zijn blij dat door tijdig te anticiperen op de veranderende omgeving we een goede keuze hebben kunnen maken. De business units zijn sterk met elkaar verweven. De samenwerking onderling is organisch en hoeft niet in een vorm afgedwongen te worden.
Door deze focus hebben we een betere basis voor het intensiveren van samenwerking tussen schuldhulpverleningsorganisaties en beslagleggers door een brug te slaan zoals we dat onder andere al hebben gedaan met VISH. Vanuit het DBR hebben we een brug gebouwd van de beslaglegger naar de burger via Schuldenwijzer.
Manita: We monitoren wetswijzigingen en wijzigingen in processen, passen onze services aan en werken aan innovatie en beheersbaarheid van techniek vanuit een duidelijke visie. De maatschappelijke ontwikkelingen vragen om intensieve afstemming en samenwerking zowel binnen SNG als met onze opdrachtgevers en stakeholders.
Het is voor ons vanzelfsprekend actief te inventariseren en signaleren welke behoefte en nieuwe mogelijkheden er bij de deurwaarders zijn op het gebied van ondersteuning in processen en het uitbreiden van de informatiepositie.
Paul: In deze dynamische omgeving is het belangrijk onze dienstverlening op peil te houden, tegelijkertijd zien we de complexiteit en uitdagingen. We kijken uit naar de samenwerking met onze stakeholders en het vinden en realiseren van toekomstgerichte oplossingen.
